• 2018 in Marokko. Adoptie van de Marrakesh Political Declaration

2. De doelstellingen van het Rabat Process

In 2006 werd als algemene doelstelling geformuleerd “het geven van een antwoord op het fundamentele probleem van het beheersen van de migratiestromen”. Hiervoor gold dat “het managen van de migratie tussen Afrika en Europa uitgevoerd moet worden binnen de context van een partnerschap om armoede te bestrijden en om duurzame ‘development’ en ‘co-development’ te promoten”. Verder werd aangegeven dat dit partnerschap “zich zal richten op het migratieprobleem vanuit alle gezichtspunten die door de deelnemende landen relevant worden geacht, zoals het beter gebruik maken van het potentieel van legale migratie en zijn gunstige effecten op de ontwikkeling van de vertreklanden en de gastlanden”.

      Voor degenen die niet overtuigd zijn van de gunstige gevolgen van migratie zijn de formuleringen dubbelzinnig: als men afspreekt te streven naar “legale migratie” kan men kan hierin lezen dat migratie voor beide soorten landen altijd goed is, maar men kan er ook in lezen dat het voor deze landen goed is om de bestaande migratie te binden aan legale regels. Vindt hier geen bevordering van migratie plaats onder het mom van bestrijding? Bij de volgende conferenties werd de claim dat migratie voor beide soorten landen gunstig is steeds sterker. In 2008 werd gesteld dat “georganiseerde arbeidsmigratie door de menselijke en economische uitwisseling die deze genereert een bron is van culturele en sociale verrijking”. Verder werd gesproken van “de synergie tussen migratie en ontwikkeling”.

3. De inhoud van de Marrakesh Political Declaration van 2018

Deze verklaring van 2018 bestaat (evenals de vorige) uit twee delen: een algemeen en theoretisch deel en een actieplan voor de jaren 2018-2020 (1) . Het eerste deel vermeldt allereerst algemene zaken, zoals welke landen aan de vergadering deelnemen (inmiddels bijna 60), wat het onderwerp van de vergadering is en op welke afspraken hij voortbouwt. Hierna worden vijf domeinen aangewezen waarop het actieplan zich zal richten. Bij de uitvoering hiervan zal speciaal gelet worden op een op mensenrechten gebaseerde aanpak en op de bestrijding van “xenofobie, racisme en discriminatie.”

      In het tweede deel, het actieplan, worden de genoemde vijf domeinen apart behandeld. Dit moet gebeuren vanuit een positieve benadering van het verschijnsel migratie. Zeer in het kort:

Domein 1. Ontwikkelingsvoordelen van migratie. Het Rabat Proces benadrukt dat legale migratie positief is voor het land van vertrek, het doorreisland en het land van bestemming.

Domein 2. Legale migratie en mobiliteit. Het proces wil legale migratie en mobiliteit promoten van vooral zakenmannen- en vrouwen, jonge professionals of onderzoekers tussen Europa en Noord, West en Centraal Afrika en binnen deze regio’s.

Domein 3. Bescherming en asiel.

Domein 4. Bestrijding van illegale migratie.

Domein 5. Terugkeer en re-integratie.

4. Een strategie van voldongen feiten

Hoewel bijna 60 landen aan deze conferenties deelnemen gaan ze over het algemeen vrijwel onopgemerkt voorbij. Ze zijn niet geheim, maar ze blijven toch buiten de publiciteit. De EU voert graag een strategie van voldongen feiten.

      De belangrijkste reden dat de laatste conferentie van 2018 toch nog enige aandacht trok van de pers was waarschijnlijk dat hier een relletje plaats vond: Viktor Orbàn, de premier van Hongarije, weigerde als enige de verklaring te ondertekenen (2). Zijn minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjàrtò lichtte dit in een toespraak toe met het argument dat deze verklaring ten onrechte uitgaat van de stelling dat migratie een noodzakelijk en positief fenomeen is dat bijdraagt tot de globale ontwikkeling. Verder sprak hij van een “bedreiging van ons cultureel erfgoed”. Hij kreeg geen enkele bijval van de toehoorders. Een tweede reden dat deze conferentie in Nederland nog enige aandacht kreeg is dat een oplettende twitteraar, @henkdevries, er lucht van kreeg en uitzocht wie de betreffende verklaring namens Nederland heeft ondertekend. Dat bleek M.G.J. (Mark) Harbers, Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, te zijn.

      Het was echter al in 2003 dat een rapport verscheen van het Centraal Planbureau dat stelde dat migratie een belasting vormt voor het gastland en hierna zijn er nog veel meer van dergelijke rapporten verschenen (3). Men mag hier wel spreken van voortschrijdend inzicht. Dat houdt in dat Nederland een verklaring heeft ondertekend die naar huidige inzichten feitelijk onwaar, althans zeer aanvechtbaar is. Ook dat zal een reden zijn om het gebeuren niet aan de grote klok te hangen.

5. Aanvulling naar aanleiding van het congres in Marrakesh op 10 december 2018

In de Nederlandse Tweede Kamer vond, na herhaaldelijk aandringen door het FvD, op 4 september een debat plaats over het verdrag van Marrakesh. Dit werd op 5 december gevolgd door een hoofdelijke stemming over een door Baudet/Hiddema ingediende motie om NIET te tekenen. De motie werd verworpen met 25 stemmen vóór en 114 tegen.

      Op het congres in Marakkesh werd het verdrag door 164 landen gesteund. In onderstaande tabel worden de landen vermeld die het verdrag NIET tekenden.

Europese Unie	Niet-EU
Bulgarije	Australië
Estland	Brazilië
Hongarije	Dominicaanse Republiek
Italië	Chili
Kroatië	China
Letland	Denemarken
Lituowen	Israël
Oostenrijk	Japan
Polen	Verenigde Staten
Slovenië	Zuid-Korea
Slowakije	Zwitserland
Tsjechië

(geplaatst 11 december 2018)